Wat is Het Multidrug Resistance gen 1 MDR1?
Het MDR1 gen zorgt er voor dat het hersenweefsel en het centrale zenuwstelsel van de hond beschermd wordt tegen de opname van hoge concentraties giftige stoffen zoals bijvoorbeeld van bepaalde geneesmiddelen en/of wormenkuren die in de bloedbaan terecht komen. De functie van het MDR1 Gen is het vormen van een barrière tussen de bloedbanen en het hersenweefsel en centrale zenuwstelsel.
Dit gebeurt door middel van het coderen van het P-glycoproteïne, een stof dat een onderdeel is van deze barrière en er voor zorgt dat de giftige stoffen terug gevoerd worden in het bloed en niet in het hersenweefsel terecht kan komen.

Al in de jaren tachtig wist men dat honden van bepaalde (Collieachtige) rassen een overgevoeligheid toonden voor geneesmiddelen met het bestandsdeel Ivermectine, een geneesmiddel ter bestrijding van wormen en parasieten. DNA testen voor honden bestonden nog nauwelijks en een verband met een gen, of het ontbreken daarvan was nog niet aan de orde. Sindsdien is er een enorme opmars gekomen naar en een enorme vooruitgang in DNA onderzoek. Daarbij heeft men kunnen vaststellen dat het ontbreken van het MDR1 gen de oorzaak is van overgevoeligheid, niet alleen voor de stof Ivermectine, maar ook voor een belangrijke lijst andere geneesmiddelen, waarbij de getroffen hond ernstig ziek kan worden en zelfs kan komen te overlijden na toediening van één van deze geneesmiddelen. Daarnaast is ook gebleken dat het ontbreken van dit gen een erfelijke aandoening is dat autosomaal recessief vererfd.

Defect MDR1-gen
Omdat een defect in het MDR1 gen een fout in het DNA is, is het een aangeboren en erfelijke aandoening, die de pup meekrijgt van zijn ouders.
De hond krijgt 2 van deze genen (allelen) mee, 1 van zijn vader en 1 van zijn moeder.

1. Krijgt de pup geen defect gen mee van zijn ouders, dan noemen we de pup  Vrij van het defect
2. Krijgt de pup slechts 1 defect gen mee van één van zijn ouders, dan noemen we de pup een  drager van het defect.
3. Krijgt de pup van beide ouders het defecte gen mee dan is hij  lijder.

Een drager is nog steeds in staat om het stof P-glycoproteïne aan te maken, al is het in mindere mate, waardoor ook hij een lichtere mate van overgevoeligheid kan tonen. Ze zullen niet snel overlijden aan een normale dosis van de kwalijke medicijnen, maar wel kunnen ze neuro-toxische verschijnselen krijgen, zoals overmatig speekselen, braken en/of epileptische aanvallen. Lijders zullen in de eerste instantie dezelfde verschijnselen krijgen maar krijgen daarnaast spijsverterings- en ademhalingsstoornissen, kunnen in coma raken en uiteindelijk overlijden.

Om welke medicijnen gaat het?
Van een aantal medicijnen staat vast dat ze problemen kunnen geven bij honden met een MDR1-gen defect. Daarnaast bestaan er een aantal medicijnen waarvan dit vermoed wordt. Onderzoek is nog steeds gaande en de lijst is dan ook niet vaststaand. Momenteel zijn de volgende medicijnen beschreven als risico-middelen bij honden met een MDR1-gen defect:
1. Acepromazine (narcosemiddel)
2. Butorphanol (pijnstiller)
3. Loperamide (diarree-remmer)
4. Ivermectine
5. Selamectine en Doramectine (beide anti-parasitaire middelen)
6. een aantal cytostatica (celgroeiremmer, gebruikt bij chemotherapie), Digoxine (hartmedicatie)
7. cyclosporines (remt immuunsysteem en wordt o.a. ingezet tegen jeuk(Atopica®)

Belangrijk is te weten dat anti-parasitaire middelen als ivermectine en selamectine (zoals in Stronghold) in normale dosering niet schadelijk zijn. Deze middelen geven alleen symptomen bij honden met een MDR-gen defect indien in hoge dosering toegediend. Loperamide wordt ook bij mensen vaak gebruikt als diarree-remmer en is vrij verkrijgbaar bij drogist.
Eigenaren met een risico-hond worden afgeraden deze middelen te gebruiken!

Onderzoek naar MDR1
Er is tegenwoordig een goede DNA test beschikbaar om de honden te testen op het hebben of ontbreken van het MDR1 Gen. Honden waarvan beide ouders getest zijn en positief bevonden (MDR1 +/+), dus het defect NIET hebben, behoeven niet getest te worden, ook deze pups/honden zullen het defect niet hebben.
Honden geboren uit een drager en een positief geteste hond kunnen drager zijn (MDR1 +/-) en pups geboren uit 2 dragers of een lijder kunnen tenslotte drager of lijder zijn (MDR1 -/-) Mocht u een hond/pup hebben van niet geteste ouderdieren dan is het raadzaam om de hond te laten testen op dit defect, ook als u geen enkele fokaspiraties of plannen hebt.

Belangrijke geruststelling
Het is geruststellend te weten dat honden die dergelijke verkeerde genen bezitten, verder compleet gezonde honden zijn die helemaal normaal functioneren!

Zolang ze niet in contact met de genoemde stoffen komen zal er niets gebeuren.
En met deze stoffen komen ze niet zomaar in contact (in voer bijvoorbeeld) – het zijn allemaal geneesmiddelen.
Wanneer een dergelijke hond ziek wordt en bepaalde medicijnen nodig heeft, is het belangrijk dat gezocht wordt naar alternatieven.

Belangrijke waarschuwing
In de lijst kunt u zien dat een aantal middelen gewoon verkrijgbaar zijn bij de drogist of de dierenspeciaalzaak.
We denken dan vooral aan Imodium® tegen diarree en het verdovende middel Acepromazine dat vaak wordt gebruikt voor bestrijden van vuurwerkangst of angst voor autorijden.
U kunt deze stoffen dus zomaar zelf kopen en zonder goed advies aan uw hond toedienen. Het zal duidelijk zijn dat dit voor collie-achtigen een heel gevaarlijke onderneming kan zijn!
Dus wat altijd geldt, geldt nu zeker: nooit medicijnen geven aan uw dier zonder een goed advies van uw dierenarts!

MDR1 en fokkerij
Door dragers alleen maar te gebruiken in combinatie met vrije honden wordt vermeden dat er dieren worden geboren die aan de ernstigste vorm van overgevoeligheid lijden. Daarbij moeten we natuurlijk wél in gedachten houden dat ook de dragers (MDR1/mdr1-1Δ) niet helemaal vrij zijn van problemen. Er kunnen situaties ontstaan waarbij geneesmiddelen moeten worden toegediend, die voor deze dieren gevaarlijk (kunnen) zijn. Het is dan ook van belang, wanneer deze dieren geneesmiddelen nodig hebben, om de lijst met “Risico-geneesmiddelen” te raadplegen.